AİLE HEKİMİNİN TANIMI

Bireylerin ve aile fertlerinin ikamet yerlerinin yakınlarında ya da kolaylıkla ulaşabilecekleri bir yerde bulunan, ilk başvuracakları, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleridir.

AİLE HEKİMİNİN GÖREVLERİ

Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak,
Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,
Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek,
Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak,
Periyodik sağlık muayenesi yapmak,
Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek,
Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek.
Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,
Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,
Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar,
Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak
İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemektir.

AİLE SAĞLIĞI ELEMANI

Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli çalıştırılan veya Bakanlıkça görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuruna denir.

AİLE SAĞLIĞI ELEMANININ GÖREVLERİ

Aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içinde kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak ve görevinin gerektirdiği hizmetler ile ilgili sağlık kayıt ve istatistiklerini tutmakla yükümlüdür.
Kişilerin yaşamsal bulgularını ölçer ve kaydeder,
Aile hekiminin gözetiminde, talimatı verilen ilaçları uygular,
Yara bakım hizmetlerini yürütür,
Tıbbi alet, malzeme ve cihazların hizmete hazır bulundurulmasını sağlar,
Poliklinik hizmetlerine yardımcı olur, tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlar,
Gereken tetkikler için numune alır, eğitimini aldığı basit laboratuvar tetkiklerini yapar veya aldığı numunelerin ilgili laboratuvar tarafından teslim alınmasını sağlar,
Gezici ve yerinde sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir, evde bakım hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcı olur,
Bakanlıkça belirlenen hizmet içi eğitimlere katılır,
Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında aile hekiminin verdiği diğer görevleri yerine getirir.

AŞI NEDİR?

İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri v.s. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak yada bazı mikropların salgıladığı zehirlerin etkisinin ortadan kaldırarak sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik maddelere aşı denilmektedir. Aşı, kişileri hastalıklardan ve onun kötü sonuçlarından koruyabilmesi için sağlam ve risk altındaki kişilere uygulanmaktadır.

Aşıların tedavi edici özellikleri yoktur.Herhangi bir hastalık oluştuktan sonra veya geçirdikten sonra aşı yapmanın hiç bir yararı yoktur.

Herhangi bir aşının koruyucu etki gösterebilmesi için uygun yaşlarda ve uygun aralıklarda yapılması şarttır. Aşıların çocuklara hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekmektedir. Geniş araştırmalar sonucunda belirlenen "Aşı Takvimi"ne uyulması, en yüksek düzeyde koruma sağlanması açısından çok önemlidir.

Bebekleri, ölümcül ve sakat bırakan hastalıklardan korumak ve onlara sağlıklı bir gelecek sunabilmek için en emin yol aşılamadır. Bebeklerin korunması, gebelikten itibaren anne adayına uygulanacak aşılar ile başlamaktadır.

AŞI TİPLERİ

Canlı aşılar: Aşı içerisindeki mikroorganizma canlı olmaları birlikte vücut için tamamen zararsız hale getirilmiştir. Verem, kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları buna örnektir.

Ölü aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürülmüştür. Ancak vücudu uyararak antikor dediğimiz koruyucu maddelerin yapılmasını sağlayacak özellikleri korunmuştur. Boğmaca aşısı buna örnektir.

Subünit aşılar: Aşıda kullanılan mikroorganizmalar öldürüldükten sonra parçalanarak; bu parçalardan vücudu uyararak koruyucu antikorların yapılmasını sağlayacak olanları aşı yapımında kullanılmaktadır. Örnek olarak Hepatit B ve Grip aşıları verilebilir.

Toksoid aşıları: Bu tür aşılarda mikroorganizmaların kendileri kullanılmaz. Bazılarının ürettiği zehirler çeşitli kimyasal maddelerle işlenir ve hastalık yapıcı etkileri yok edilerek aşı yapımında kullanılır. Tetanoz ve difteri aşıları bu tip aşılardır.

AŞILARIN KULLANIM SÜRELERİ

BCG aşısı sulandırıldıktan sonra 8 saat içinde (yerli BCG aşısını 4 saat içinde), kızamık aşısı sulandırıldıktan sonra 4 saat içinde,

Polio aşısı, aşı flakon ısı izlemcisi (flakonun üzerinde kare şeklinde yer alır) kullanılmaz durumunu gösteren renk değişikliğine ulaşana kadar.

Hepatit-B aşısı doğumdan 72 saat sonrasına kadar uygulanmalı.

DBT tetanos, Td, Hepatit-B aşıları intramuskuler yapılır.

Hepatit B aşısı gluteal bölgeye yapıldığında etkinliği azalmaktadır. Bu nedenle bu bölgeye yapılmamalıdır.

Kızamık aşısı subkutan,

BCG aşısı intradermal yapılır.

OPV iki damla ağıza damlatılarak uygulanır.

AMAÇ:

Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan bebek ve çocuk hastalık, sakatlık ve ölümlerinin önlenmesi; bu hastalıkların morbidite ve mortalitesini azaltmak için, hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak ve etkinliği korunmuş aşı ile yüksek aşılama oranlarına ulaşmaktır.

Aşı ile korunulabilir yedi hastalığın morbidite ve mortalitesinin azaltılmasıdır.

Difteri
Kızamık
Boğmaca
Tetanoz
Tüberküloz
Poliomyelit
Hepatit B

HEDEFLER:

0 yaş grubunda her bir antijende %95 aşılama oranına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak
0 yaş grubu bebeklerin %90'ını 12.aya ulaştıklarında tam aşılı hale getirmek
Okul çağı çocuklarının rapel aşılarını tamamlamak
5 yaş altı (0-59 aylık) eksik aşılı ya da aşısız çocukları belirleyerek aşılarını tamamlamak
Her il düzeyinde %90 aşılama oranlarına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak
Tespit edilen tüm gebelere en az iki doz tetanoz uygulamak.
Kayıt bildirim sistemini güçlendirmek
Toplum katılımını sağlamak.

GBP HASTALIK KONTROL HEDEFLERİ

Poliomyelitin Eradikasyonu
Maternal ve Neonatal Tetanosun Eliminasyonu
Kızamık Eliminasyon Programı
Hepatit-B Kontrol Programı
Difteri, Boğmaca, Tetanos morbidite ve mortalitesinin azaltılması.

İLÇE DÜZEYİNDE GBP UYGULAMA STRATEJİLERİ

Uygulamanın ulaşılmadık bölge kalmayacak şekilde planlanması,
Her doğan bebeğin 1 yaşına kadar, aşı takvimine göre aşılanması,
Aşısız ya da eksik aşılı 5 yaş altındaki çocukların saptandığı anda aşılanması,
Tespit edilen tüm gebelere en az iki doz tetanoz uygulanması
Maternal neonatal tetanoz yönünden yüksek riskli bölgelerde bulunan 15-49 yaş (doğurganlık çağındaki ) kadınların tetanos aşısı ile primer immünizasyonunun sağlanması

AŞI UYGULAMALARINDA GENEL PRENSİPLER

Sağlık kurumuna herhangi bir nedenle başvuran her bebek, çocuk, gebenin aşılama durumu kontrol edilmeli, aşılanması gerekenler ve eksik aşılılar tespit edilip aşılamak için her fırsat değerlendirilmelidir.
Aradan uzun bir zaman geçmiş olsa da aşılamaya kalınan yerden devam edilmelidir.
Bir daha gelemeyecek ise bir bebek, çocuk ya da gebe için 1 ampul/şişe aşı açılmalıdır.
Açılmadan önce aşının son kullanma tarihi kontrol edilmelidir.
Açılan aşı şişelerine açılış tarih ve saati yazılmalıdır.
Açılan flakonun lot numarası 012 formuna kaydedilmelidir.
Her aşı için ayrı ve steril bir enjektör kullanılmalıdır.
Ayrı enjektörle, ayrı ekstremitelerden olmak üzere birden fazla aşı aynı anda uygulanabilir.
Programda yer alan 2 canlı aşı arasında süre bırakmaya gerek yoktur.
OPV aşısı yapıldıktan sonra, çocuğun beslenmesi sınırlandırılmamalıdır.
Aileler uygulanan aşının gerekliliği, görülebilecek yan etkileri, bir sonraki uygulama için ne zaman gelecekleri konularında bilgilendirilmeli, mutlaka aşı kartı verilmelidir.

Emzirme Politikamız

Kurumumuzun bebek beslenmesindeki temel politikası ANNE SÜTÜ İLE BESLENME'dir.
Kurumumuzda çalışan tüm persomnel ANNE SÜTÜ ile beslenme ve emzirme teknikleri konusunda eğitim almıştır. Bu eğitim 6 ayda bir güncelleştirilir.
Kurumumuza başvuran tüm gebelere ANNE SÜTÜ ve EMZİRMEkunulu eğitim verilir.
Tıbbı zorunluluk olmadıkça kuruma başvuran 0 - 6 aylık bebeklere sadece anne sütü önerilir
6. aydan sonra uygun ek gıdalar ilave edilerek emzirme 2 yaşa dek teşvik edilir.
Ek gıdaların kaşıkla ve bardakla verilmesi önerilir. Biberon - emzik kullanımının önüne geçilir
Annelerin rahatça emzirebilmeleri için emzirme odaları düzenlenmiştir.
Bu kurumda ANNE SÜTÜ muadillerinin reklamı ( afiş, bröşür, ücretsiz numune dağıtımı ) yapılmaz.
Bölgemizdeki kamu ve özel kuruluşlara yönelik bilgilendirici toplantılar yapılır. Bröşür dağıtılır.
Bu kurum BEBEK DOSTU 'dur ve onların sağlıklı büyümeleri için çalışır.